Cuộc cách mạng công nghệ 4.0 bùng nổ mạnh mẽ vào đầu thế kỷ 21, với sự tiên phong về trí tuệ nhân tạo đã gây được sự thay đổi lớn trong nền kinh tế Việt Nam và được sự quan tâm đặc biệt từ Chính phủ. Vậy trí tuệ nhân tạo (AI) là gì? Nó có những ưu, nhược điểm như thế nào trên thị trường hiện nay? Tất cả mọi thắc mắc sẽ được Truonghoc247 giải đáp trong bài viết sau đây.
Trí tuệ nhân tạo (AI) là gì?
Trí tuệ nhân tạo hay còn gọi là Artifical Intelligence, viết tắt bằng chữ AI. Đây là thuật ngữ được dùng để chỉ một lĩnh vực trong công nghệ cụ thể là ngành khoa học máy tính. Sau cuộc cách mạng 4.0, lĩnh vực này dần trở nên phổ biến bởi nó mang những đặc tính hữu ích cho người sử dụng. Công nghệ này sẽ tổng hợp lại các suy nghĩ và tư duy của con người, sau đó sẽ được mô phỏng trên hệ thống điều khiển của máy móc và công nghệ máy tính.
Các thiết bị sử dụng trí tạo nhân tuệ sẽ chế tạo ra các vật dụng, đồ dùng mang những trí tuệ của con người cụ thể là: khả năng suy nghĩ, giao tiếp ngôn ngữ cơ bản, khả năng xử lý tình huống. Khi áp dụng công nghệ vào trong đời sống, con người có thể giảm bớt đi một phần gánh nặng của công việc và dành được nhiều thời gian rảnh rỗi hơn cho gia đình, bạn bè.
Trí tuệ nhân tạo ngày càng được ứng dụng nhiều trong cuộc sống
Lịch sử hình thành và phát triển trí tuệ nhân tạo
Tổng quan về lịch sử
Thiết bị thông minh đầu tiên được xuất hiện và ghi nhận sự ủng hộ của toàn thế giới đó chính là sự ra đời của điện thoại di động (1876), sau khoảng thời gian này khái niệm trí tuệ nhân tạo (AI) mới được hình thành.
Ý tưởng phát minh ra những thiết bị điện tử thông minh để dần hỗ trợ và thay thế hoạt động của con người trong thực tế được xuất hiện tại một hội thảo, tổ chức tại trường đại học nổi tiếng nước ngoài Đại học Dartmouth (1956). Sau khi các vị giáo sư đưa ra ý kiến này và một số minh chứng cụ thể thì dự án phát triển này đã được cấp hàng triệu đô để thực hiện, biến những lý thuyết trở thành thực tế.
Những năm đầu của thế kỷ 21, khi cuộc cách mạng 4.0 bùng nổ, kéo theo đó là sự phát triển đầu tư vào công nghệ AI. Với những bước tiến vượt bậc, trí tuệ nhân tạo dần khẳng định vị thế của mình trên thị trường.
Mốc thời gian 1955 – Hình thành thuật ngữ trí tuệ nhân tạo AI
Đây là một thuật ngữ đã được xuất hiện trong nhiều thập kỷ trước đó, nhưng đến năm 1955 chưa có một khái niệm hay nhận định cụ thể cho lĩnh vực này ra đời. John McCarthy chính là người đầu tiên đặt tên Artifical Intelligence và cũng chính là người sáng lập ra công nghệ sử dụng trí tuệ nhân tạo.
John McCarthy cùng một số người bạn bè trong nhóm của mình được ví như cha đẻ đỡ đầu của AI, do trong thời điểm đó chưa ai nghĩ ra được ý tưởng độc đáo như vậy khi họ đã tính toán đến việc sử dụng thiết bị công nghệ, dưới sự điều khiển của con người để giúp hoạt động tư duy và giải quyết các vấn đề trong thực tế.
John McCarthy là cha đẻ của trí tuệ nhân tạo
Mốc thời gian 1974 – Sự ra đời và phát triển của máy tính
Sự ra đời và phát triển của máy tính là một phát minh vô cùng vĩ đại, hỗ trợ con người trong rất nhiều các công việc và xử lý thông tin hiệu quả. Với tính năng vượt trội, máy tính có thể lưu trữ một nguồn dữ liệu vô cùng lớn, bên cạnh đó cũng giúp người sử dụng giải quyết, truyền đạt thông tin nhanh và hiệu quả hơn.
Dần dần, máy tính trở nên phổ biến trên toàn thế giới với nhiều hình thức và tính năng khác nhau phù hợp trong nhiều nhu cầu của người sử dụng.
Mốc thời gian 1980 – Năm bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI)
Vào năm 1980, việc nghiên cứu về AI được mở rộng trên toàn thế giới với nhiều mối quan tâm đặc biệt rằng làm sao để AI thâm nhập được vào đời sống một cách hiệu quả hơn và mang đến những kết quả cụ thể và thiết thực nhất.
Các ngành công nghệ dần được thêm nhiều nguồn đầu tư và tập trung đến phát triển các công cụ thuật toán. Và cũng trong năm 1980, sự ra đời của kỹ thuật DeepLearning đã bổ sung thêm cho máy tính những trải nghiệm của người dùng, giúp làm tăng hiệu quả thực tế và chất lượng công việc.
Mốc thời gian 2000 về sau
Sau nhiều sự hình thành và phát triển trong nhiều năm qua, AI đã dần khẳng định về hướng đi đúng đắn trong ngành công nghệ này dù đã phải trải qua nhiều thất bại, cũng có thành công. Với những thiết bị mà trí tuệ nhân tạo mang lại thì đến năm 2000, ngành khoa học máy tính này mới thật sự được công nhận rộng rãi.
AI đã đạt được một số những mục tiêu đề ra ban đầu và không ngững nỗ lực và phát triển tiếp tục trong tương lai. Nhưng tuy nhiên, nó lại chưa nhận được nguồn hỗ trơ từ chính phủ, đây cũng là điều khá lo ngại khi để tiếp tục phát triển được trí tuệ nhân tạo thì cần phải tìm được rất nhiều nguồn vốn đầu tư.
AI ngày càng phát triển với sự ra đời của các thiết bị điện tử thông minh
Các loại hình trí tuệ nhân tạo phổ biến
1. Trí tuệ nhân tạo phản ứng
Trí tuệ nhân tạo phản ứng được hình thành trên những loại thiết bị có thể dựa trên phân tích những đánh giá dữ liệu để đưa ra được hoạt động tiếp theo. Chúng sẽ mô phỏng các khả năng, tính toán suy nghĩ của con người để có thể phản ứng lại với những hoạt động tiếp theo xảy ra. Hoạt động của các loại máy này không được cài đặt theo các kinh nghiệm có trước để giải quyết vấn đề ở hiện tại mà nó sẽ tự động để đưa ra những đáp án cuối cùng.
Một ví dụ cụ thể cho trí tuệ nhân tạo phản ứng đó là sự thành công của Deep Blue, IBM đã sáng lập ra một chương trình cờ vua tự động mà trong đó AI sẽ là công cụ để hỗ trợ các nước đi và phán đoán về nước đi kế tiếp của đối thủ. Bằng cách này, Deep Blue đã đánh bại tay cờ vua giỏi nhất thế giới vào năm 1997.
2. Bộ nhớ hạn chế
Các công cụ thiết bị mang bộ nhớ hạn chế sẽ thường có những chức năng vượt trội hơn trong thực tế, ngoài khả năng sắp xếp và xử lý công việc theo bộ nhớ cố định thì chúng còn có thể phán đoán các tình huống sắp xảy ra để từ đó thông báo cho người sử dụng đưa ra quyết định đúng đắn nhất.
Hiện nay công nghệ bộ nhớ hạn chế được áp dụng trong các dòng xe hơi nổi tiếng nước ngoài đó là hệ thống xe ô tô không người lái. Bộ nhớ AI sẽ ghi nhận và phân tích các điều kiện môi trường, hình ảnh thu được để điều chỉnh khoảng cách giữa hai xe, các rủi ro sẽ được dự đoán bạn đầu để không gây ra tai nạn trên đường.
Bộ nhớ hạn chế được ứng dụng vào việc chế tạo ô tô không người lái
3. Lý thuyết trí tuệ nhân tạo
Đây là một lý thuyết mang cấp độ cao hơn so với những dự định ban đầu của việc phát triển trí tuệ nhân tạo. Ứng dụng lý thuyết này, các bộ máy sẽ hoạt động sâu hơn để hiểu rõ về các cá thể mà nó đang tìm hiểu từ những suy nghĩa, cảm xúc, mức độ tư duy,…
Để có thể thấu hiểu được con người, lý thuyết trí tuệ nhân tạo sẽ phải kết hợp cùng với nhiều khía cạnh khác của AI để từ đó các hệ thống máy móc có thể nhận thức được rõ nhất về các cá nhân chúng theo dõi, thay đổi theo từng môi trường và hoàn cảnh nhất định.
Hiện tại đây vẫn chỉ là những lý thuyết được đưa ra và chưa thật sự được áp dụng trong thực tế, bởi bộ não con người là linh hoạt và thay đổi theo từng thời gian và mục đích khác nhau.
4. Tự nhận thức
Nhận thức trong thực tế được hiểu là những những hoạt động, biểu hiện tự phát của trí não con người khi phải đối diện trong các vấn đề và trường hợp khác nhau. Loại hình trí tuệ tự nhận thức là áp dụng công nghệ vào các thiết bị máy tính sao cho chúng mang được những nhận thức của con người.
Thông qua những nhận thức thu thập được từ con người loại hình AI này sẽ xử lý các thiết bị thông minh bằng tình cảm, ý thức và cảm xúc cá nhân. Công nghệ được đánh giá cao trong thực tế vì sẽ giải quyết công việc nhanh hơn con người và thực hiện các nhiệm vụ một cách chính xác và có kế hoạch. Tuy nhiên đây mới chỉ là những tính toán bạn đầu từ các chuyên gia về tương lai của loại hình trí tuệ nhân tạo này.
Loại hình AI tự nhận thức này sẽ xử lý các thiết bị thông minh bằng tình cảm, ý thức và cảm xúc cá nhân
5. Trí tuệ nhân tạo hẹp
Trí tuệ nhân tạo hẹp bởi các cỗ máy này chỉ thực hiện được duy nhất một nhiệm vụ, mục tiêu được cài đặt sẵn, ngoài ra nó sẽ không có khả năng xử lý tính huống một cách thông minh cũng như phán đoán tương lai để giải quyết vấn đề. Với việc hình thành các chức năng dựa trên trí não của con người, tuy nhiên việc hoạt động chỉ đem đến được một hiệu quả duy nhất, dù cho có giải quyết nhiệm vụ một cách xuất sắc và hiệu quả thì nó vẫn hạn hẹp các chức năng so với các ứng dụng trí tuệ nhân tạo khác trên thị trường.
Về thực tế, trí tuệ nhân tạo hẹp được thiết kế có rất nhiều phần hạn chế hơn so với một người có IQ bình thường, nên nó ít được đưa vào áp dụng trong thực tế
6. Trí tuệ nhân tạo tổng hợp
Đây là một hình thức trí tuệ nhân tạo mới được hình thành nhưng thu hút khá nhiều sự quan tâm từ các chuyên gia. Bởi theo phân tích AI tổng hợp này có khả năng thay thế hoàn toàn một người bình thường và đem lại hiệu quả giải quyết các công việc gần như là tuyệt đối.
Cả thế giới cũng đều mong chờ vào sự phát hiện này để máy móc sẽ hỗ trợ con người trong nhiều công việc rắc rối và cần nhiều thời gian để giải quyết. Các chuyên gia cũng ngày càng cố gắng và nghiên cứu để hoàn thành một phiên bản khác của con người với trình độ khả năng nhận thức cao vượt bậc.
7. Siêu trí tuệ nhân tạo
Loại hình siêu trí tuệ nhân tạo hiện tại cũng chỉ là một khái niệm giả định mà các nhà nghiên cứu đặt ra trong tương lai. Với các cơ chế thông minh, trí tuệ vượt xa bộ não của con người là những gì mà họ muốn hướng đến để thực hiện thành công bộ máy này.
Chức năng của bộ máy nhân tạo sẽ bao gồm những khả năng vượt bậc của một con người có IQ cao: khả năng tư duy, suy luận, dự đoán tương lai,…
Siêu trí tuệ sẽ phát triển trong tương lai và hình thành cấu tạo giống bộ não con người
Ưu – nhược điểm của việc phát triển trí tuệ nhân tạo
Ưu điểm
Giảm thời gian thực hiện công việc:Đây là lợi ích quan trọng nhất là đối với các doanh nghiệp khi họ có thể áp dụng trí tuệ nhân tạo để giải quyết các công việc thay thế cho người. Như vậy tiến độ các công việc sẽ được hoàn thiện nhanh hơn và hiệu quả mang lại cũng cực kỳ cao. Có rất nhiều phần mềm tự động hoá khác nhau để giúp doanh nghiệp quản lý và chắt lọc, sắp xếp các công việc quan trọng.
Hỗ trợ bảo mật đối với các thiết bị cá nhân: Chắc hẳn các bạn đã quá quen với các chức năng nhận diện giọng nói, FaceID, đó là các tính năng bảo mật khi bạn sử dụng các thiết bị công nghệ. AI sẽ lưu trữ và phân tích đặc điểm của chủ sở hữu rồi đưa vào phân tích cài đặt, sau đó sẽ hiển thị khi gặp đúng phiên bản đã được ghi nhớ trước đó.
Hỗ trợ tư vấn và chăm sóc khách hàng: Đối với các nhà kinh doanh, họ thường sử dụng Chatbox là công cụ hỗ trợ để trở lời các câu hỏi đã được cài đặt sẵn trong bộ nhớ để nhằm hỗ trợ, tư vấn khách hàng ngay lập tức mà không cần chờ đợi thời gian để con người xử lý thông tin.
Ứng dụng các công nghệ theo dõi và hỗ trợ sức khoẻ:AI đóng một vai trò hiệu quả trong việc giúp con người có thể theo dõi về sức khoả dựa trên các biểu hiện, đánh giá của từng cá nhân. Hiện nay, các ứng dụng chăm sóc sức khoẻ đang được mọi người sử dụng khá phổ biến để có thể chuẩn đoán được tình trạng hiện nay và kịp thời giải quyết.
Giúp giải toả căng thẳng và tăng khả năng giao tiếp: GPT là một ứng dụng phổ biến hiện nay khi mọi người có thể tham gia trò chuyện và đặt câu hỏi với ứng dụng chat như một người bình thường. Hệ thống được lưu trữ tổng hợp các nguồn thông tin đến năm 2021 nên bạn có thể sử dụng để trò chuyện và giao tiếp để áp dụng tốt trong thực tế.
Trí tuệ nhân tạo sẽ giúp con người giảm thiểu thời gian làm việc
Nhược điểm
Thiếu sự can thiệp, linh hoạt như con người: Mặc dù trí tuệ nhân tạo có rất nhiều những phát minh thú vị, giúp xử lý tình huống và sàng lọc thông tin. Tuy nhiên một số công việc cần đòi hỏi sự linh hoạt và dựa trên đánh giá của con người mới có thể áp dụng chứ không hoàn toàn phụ thuộc vào các đặc tính đã được cài đặt sẵn trong AI.
Không đảm bảo hoàn toàn chính xác: Ai chỉ là bộ trí tuệ nhân tạo được hình thành dựa trên sự cài đặt dữ liệu từ con người, vậy nên trong lúc xử lý thông tin đôi khi sẽ không được chính xác, có thể xảy ra một số lỗi nhỏ trong quá trình sắp xếp thông tin dẫn đến kết quả đạt được không được như mong muốn.
Trí tuệ con người sẽ dần thay thế con người: Khi các thiết bị công nghệ được áp dụng trí tuệ nhân tạo, với những dự trong tương lai rằng chúng sẽ có những phát triển vượt xa trí tuệ của con người. Vậy câu hỏi đặt ra đó là liệu có phải các thiết bị trí tuệ nhân tạo sẽ thay thế toàn bộ con người hay không? Vậy con người sẽ tồn tại trong xã hội với những công việc và mục đích như thế nào?
Quá lạm dụng vào trí tuệ nhân tạo: Khi con người quá lạm dụng vào các thiết bị công nghệ này sẽ trở nên phụ thuộc tuyệt đối và không còn có chính kiến quản lý trong các công việc. Xã hội không giống như toán học với những công thức tuyệt đối nên việc để máy móc xử lý thông tin sẽ mang đến nhiều kết quả không được như mong đợi.
Ứng dụng của trí tuệ nhân tạo trong giáo dục
Trí tuệ nhân tạo đã và đang được ứng dụng rất phổ biến và hiệu quả trong hầu hết các lĩnh vực đời sống và không ai có thể phủ nhận những lợi ích vượt trội mà nó mang lại. Đối với lĩnh vực giáo dục, AI cũng đã có những đóng góp, hỗ trợ để dần đổi mới các phương pháp học khác nhau, mang đến cho người học và cả giáo viên những nguồn kiến thức, công cụ đảm bảo chất lượng.
Gia sư AI dành cho học sinh
Đây là một ứng dụng dành cho các bạn học sinh, sinh viên có nhu cầu trong học tập và tìm một gia sư để hỗ trợ bản thân trong quá trình học tập cá nhân. Phần mềm này được thiết kế dựa trên các lập trình sẵn về tư duy bài giảng theo từng cấp độ, hỗ trợ để nhận xét, đánh giá và theo dõi quá trình học tập một cách hiệu quả.
Việc sử dụng gia sư AI sẽ đem đến cho bạn những lộ trình học tập chính xác đã được quy định sẵn để áp dụng cho từng đối tượng cụ thể, bạn sẽ không cần lo lắng trong quá trình phân vân các bài giảng bởi phần mềm sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết, ngay khi bạn hoàn tất các thủ tục đăng ký và giới thiệu cơ bản về quá trình học tập của bản thân.
Trong giáo dục, trí tuệ nhân tạo được sử dụng như một công cộ hỗ trợ giáo viên đắc lực vào quá trình tổng hợp và phân tích các nguồn dữ liệu. Giáo viên sẽ nắm được các thông tin cần thiết để đáp ứng nhu cầu, hỗ trợ của học sinh.
Khi bộ nhớ của AI đã lưu trữ toàn bộ các thông tin cần thiết, giáo viên sẽ là người trực tiếp xây dựng và thiết kế các chương trình học phù hợp, áp dụng cả công nghệ và trong quá trình giảng dạy để đem đến cho người học những trải nghiệm tuyệt vời nhất.
AI làm tăng hiệu quả công việc tổng hợp và phân tích, xử lý dữ liệu
Chấm điểm bài thi
Một trong những công cụ không thể không nhắc đến nhờ AI đó chính là hệ thống chấm bài tự động. Điều này đã thay thế phương pháp chấm bài thủ công trước đây, giúp cho giáo viên không cần tốn nhiều thời gian với bài vở và kết quả thu được cũng chính xác tuyệt đối. Tại các kỳ thi lớn, chúng ta vẫn luôn áp dụng công nghệ chấm bài thi trắc nghiệm tự động, đó là việc cài đặt sẵn bộ kết quả vào kho dữ liệu của phần mềm sau đó sẽ quét từng bài thi để ghi nhận kết quả đúng.
Một thành công lớn hơn của công nghệ AI đó là sự thành công của phần mềm Gradescope được thực hành tại một trường đại học nổi tiếng tại Mỹ với công nghệ chấm bài thi tự luận hoàn toàn tự động. Giáo viên sẽ là người cung cấp đáp án chuẩn, các điều kiện điểm đưa vào hệ thống bộ nhớ, học sinh sau khi nộp bài xong có thể tự quét đáp án chỉ với một thao tác trên điện thoại thông minh. Chỉ trong thời gian ngắn, phần mềm sẽ phân tích các yếu tố ghi nhận điểm và so sánh với bài của học sinh để đưa ra con số cuối cùng. Đây đúng là một phần mềm hiệu quả dành cho cả giáo viên và học sinh trong quả trình thi cử diễn ra.
Ứng dụng check đạo văn trong học tập
Đạo văn là phương thức một người sử dụng lại các câu văn có sẵn, copy các nội dung đã được đăng tải hoặc xuất hiện trên các nền tảng của các tác giả khác nhau. Đây là một hình thức không được chấp nhận nhất là trong giáo dục đối với các bài thi, bài tiểu luận của học sinh, sinh viên.
Hiện nay có rất nhiều những phần mềm check đạo văn, chỉ với một thao tác giáo viên có thể kiểm tra bài của sinh viên đã copy ở các nguồn nào, đạo văn bao nhiêu phần trăm, từ đó tiết kiệm hơn trong quá trình chấm bài và công bằng với các học sinh khác.
Ứng dụng các phần mềm check đạo văn vào trong học tập và thi cử
Có thể nói, việc xuất hiện của trí tuệ nhân tạo (AI) đã mang đến những thay đổi vượt bậc trên toàn thế giới và trong tương lai nó cũng sẽ không ngừng phát triển. Mong rằng với những chia sẻ trên của Truonghoc247 đã giúp bạn hiểu thêm về AI và những lợi ích mà AI mang lại cho cuộc sống của chúng ta như thế nào.
