Phương pháp dạy học theo dự án được áp dụng trong chương trình giáo dục những năm gần đây với tiêu chí đào tạo kiến thức lấy người học làm trung tâm. Với phương pháp này, người học có thể kết hợp vận dụng linh hoạt giữa lý thuyết và thực hành, áp dụng trong cuộc sống hằng ngày một cách linh hoạt. Để tìm hiểu kỹ hơn, Trường học 247 sẽ giúp bạn hiểu thêm về phương pháp dạy học theo dự án thông qua bài viết dưới đây.
Tìm hiểu về phương pháp dạy học dự án
Dạy học dự án là gì?
Phương pháp dạy học theo dự án được khuyến khích áp dụng trong toàn bộ ngành giáo dục bởi những lợi ích và đóng góp và nó mang lại. Người học sẽ trở thành chủ thể của phương pháp này với việc chủ động áp dụng linh hoạt những kiến thức đã được học trong giảng dạy để áp dụng vào thực tế. Cụ thể, học sinh sẽ được giáo viên định hướng các kiến thức từ ban đầu, lồng ghép việc giảng dạy thực hành để có thể truyền đạt hết những kỹ năng áp dụng.
Phương pháp này đề cao sự chủ động từ phía học sinh thông qua việc tìm tìm tòi và phát triển ra những sản phẩm mới phục vụ cho đời sống. Nói cách khác, việc áp dụng phương pháp giáo dục dự án chính là một hình thức để người học có thể nhìn nhận vấn đề, nhận ra điểm khác biệt và giải quyết một cách thông minh, hiệu quả nhất.
Phương pháp dạy học dự án giúp tăng khả năng tư duy của trẻ
Đặc điểm của dạy học dự án
Áp dụng nhiều trong thực tiễn
Phương pháp dạy học dự án luôn hướng đến các nội dung chủ đề có tính thực tiễn để thân thuộc nhất với người học. Các kiến thức này không đòi hỏi việc học thuộc hay ghi nhớ mà thông qua việc thực hành mỗi ngành, học sinh sẽ hiểu được các bản chất của vấn đề. Các chủ đề của cuộc sống cũng rất đa dạng, vậy nên vai trò của người giáo viên cũng rất quan trọng trong việc định hướng để đem đến những nội dung phù hợp với nhận thức của học sinh, từ đó phát triển ra nhiều sản phẩm sáng tạo đem lại hiệu quả cao.
Tạo hứng thú cho người học
Khác với hình thức dạy học thông thường, phương pháp dạy học dự án có những điểm mới và sáng tạo hơn trong cách thức học. Phần lý thuyết được giảng dạy song song với quá trình thực hành trong thực tiễn để có những nhìn nhận đánh giá chuẩn xác nhất, việc hiểu bài cũng diễn ra vô cùng thuận lợi. Khi được tự mình thực hiện và áp dụng các hoạt động đã được học, bạn sẽ cảm thấy thích thú hơn rất nhiều, kích thích khả năng sáng tạo để tạo ra thành phẩm.
Phương pháp dạy học dự án sẽ thu hút được sự tham gia của các bạn nhỏ
Định hướng hành động
Nhiệm vụ chính của phương pháp dạy học dự án đó chính là việc kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý thuyết và thực hành. Giáo viên sẽ là người định hướng các chương trình kế hoạch ngay từ ban đầu, củng cố các kiến thức cần thiết để học sinh có thể thực hiện các kỹ năng hành động nâng cao.
Kết hợp liên môn
Phương pháp này đòi hỏi học sinh cần có kiến thức tổng hợp đa dạng từ nhiều bộ môn khác nhau mới có thể giải quyết vấn đề một cách hiệu quả. Trong quá trình rèn luyện trên lớp, người học cần chủ động học đều tất cả các môn, không được chủ quan, học lệch kiến thức vì như thế sẽ không thể thực hành bộ môn để đưa đến được các sản phẩm khoa học thực tế.
Đề cao tính chủ động trong học tập
Với bất kỳ một phương pháp học tập nào cũng yêu cầu học sinh cần đề cao tính chủ động trong quá trinh tìm tòi và phát triển môn học. Sự đồng hành của giáo viên chỉ mang tính định hướng cách học, tư vấn giúp đỡ khi các em gặp khó khăn nên chúng ta không thể bị phụ thuộc bởi yếu tố này. Bạn hãy luôn tìm kiếm các câu trả lời phù hợp, thực hành và áp dụng các kiến thức một cách hợp lý, đúng với khả năng và trình độ của bản thân mình
Định hướng sản phẩm thực tiễn
Giáo viên cần cho học sinh hiểu được việc thực hành không chỉ là một nhiệm vụ để hoàn thành lý thuyết mà những sản phẩm các em tạo ra cần có tính thực tiễn và áp dụng được vào trong các hoạt động đời sống. Từ đó, học sinh chính là đang trở thành những nhà sáng chế bước đầu, áp dụng thành công các kiến thức mà mình đã được học để có thể sáng tạo các sẩn phẩm có thể đi vào hoạt động và được công bố rộng rãi.
Mục đích của phương pháp dạy học dự án
Tạo ra các sản phẩm mới
Với mục đích tạo ra các sản phẩm mới và áp dụng được vào trong thực tế, cả giáo viên và học sinh cần hiểu rõ bản chất của vấn đề để từ đó các những định hướng hiệu quả nhất. Từ những kiến thức mà mình được học, học sinh sẽ vận dụng trong sáng tạo để cho ra các kết quả có thể sử dụng để giải quyết một vấn đề khó khăn nào đó. Ví dụ: thực hiện các chương trình từ thiện, tổ chức các buổi diễn giảng, các sản phẩm kỹ thuật,…
Áp dụng trong nghiên cứu
Phương pháp dạy học dự án luôn đề cao việc học sinh chủ động tham gia học hỏi và phát triển bản thân theo những mục đich riêng. Việc nghiên cứu các đề tài khoa học chính là hoạt động áp dụng hiệu quả của phương pháp này bởi học sinh nhận ra được các vấn đề chưa được lý giải trong thực tế để từ đó tiến thành tìm hiệu và đưa ra những dẫn chứng cụ thể cho nhận định của mình. Ví dụ: nghiên cứu về hiệu quả của âm nhạc với bò sữa, nghiên cứu phương pháp giảm ô nhiễm nước,…
Áp dụng phương pháp dạy học dự án trong nghiên cứu thực tế
Giải quyết các vấn đề
Việc giáo dục không chỉ cung cấp cho học sinh những kiến thức sách vở mà còn đem đến nhiều kỹ năng cần thiết để áp dụng vào cuộc sống. Bạn có thể kiểm soát các nhân, giữa các hành vi thái độ đúng mực cũng như tìm ra phương pháp để giải quyết mọi tình huống trong thực tế.
Các dự án đi theo chuyên môn sẽ được phân chia thành hai loại là dự án tích hợp và dự án thực hành:
Dự án tích hợp: Là sự tổng hợp kiến thức từ nhiều bộ môn khác nhau có điểm tương đồng về cách giảng dạy. Các dự án này sẽ chú trọng đến việc truyền đạt lý thuyết, thực hiện các biện pháp thực hành bằng cách áp dụng kiến thức liên môn để giải quyết vấn đề.
Dự án thực hành: Phương pháp sẽ chú trọng đến việc cho sinh viên thực hành trực tiếp với các kiến thức để tạo ra sản phẩm. Các kết quả đạt được cần phải giải quyết một vấn đề nào đó, áp dụng đưa vào hoạt động thực tế.
Phân loại theo nhiệm vụ
Dự án nghiên cứu:Học sinh sẽ được lựa chọn các đề tài, chủ đề liên quan đến cuộc sống, lý giải các hiện tượng có sẵn bằng các thực hiện việc nghiên cứu.
Dự án tìm hiểu: Hướng đến việc triển khai kế hoạch khai thác, khảo sát các thông tin về một đối tượng, sự vật cụ thể.
Dự án kiến tạo: Đây là phương thức hỗ trợ sinh viên tham gia các hoạt động thực tiễn để tạo ra các sản phẩm thực sử dụng trong các công việc hằng ngày.
Phân loại theo thời gian
Dự án nhỏ: Quy mô sẽ bao gồm trong một tiết học của giáo viên và học sinh có thể kéo dài từ 2 đến 6 tiếng và phải hoàn thiện cả việc cung cấp lý thuyết và thực hành.
Dự án trung bình:Thời gian sẽ đươc kéo dài từ 2 ngày đến 1 tuần với chương trình học cần phải có thời gian để hoàn thành các công việc thực tiễn.
Dự án lớn:Thời gian thực hiện thường xuyên, yêu cầu cao về quá trình tìm hiểu cũng như áp dụng lý thuyết, thường được sử dụng để hướng đến việc người học hoàn thành được các sản phẩm thực tế.
Ưu – nhược điểm của phương pháp dạy học dự án
Phương pháp dạy học dự án giúp học sinh tăng khả năng sáng tạo của bản thân
Ưu điểm
Áp dụng kiến thức vào thực tế xung quanh cuộc sống tạo nên sự gần gũi và quen thuộc hơn.
Giảm sự phụ thuộc vào giáo viên, chuyển sang tự chủ động và hoạt động theo nhóm.
Hạn chế tình trạng thụ động ghi nhớ mà cần phải có sự tìm tòi, học hỏi từ nhiều khía cạnh khác nhau.
Thúc đẩy khả năng sáng tạo của trẻ, tăng tư duy phát triển.
Rèn luyện khả năng tự giải quyết các vấn đề của bản thân và trong cuộc sống.
Kết nối giữa lý thuyết và thực hành, nhà trường và xã hội.
Nhược điểm
Yêu cầu cao về các phương tiện vật chất và điều kiện đi kèm để có thể áp dụng vào trong quá trình sáng tạo nên sản phẩm.
Hạn chế trong việc truyền đạt các kiến thức cơ bản, trừu tượng do không có sự áp dụng trong thực tế.
Cần nhiều thời gian trong quá trình đào tạo, không thể thay thế hoàn toàn cho hình thức học truyền thống.
Cách thức tiến hành dạy học dự án
Việc áp dụng phương pháp dạy học dự án cần có kế hoạch và các quy trình cụ thể chi tiết thì mới đảm bảo việc đạt được kết quả cao nhất. Thông thường sẽ tiến thành qua 3 bước chính.
Bước 1: Chuẩn bị kế hoạch
Trong bước này chúng ta cần chuẩn bị các hoạt động chính như:
Xây dựng ý tưởng cho các bài giảng chuẩn bị phù hợp với tiêu chí học sinh.
Xác định chủ đề học tập và thiết lập các chủ đề nhỏ hơn để đi chi tiết theo từng vấn đề.
Lập bảng nhiệm vụ học tập cần đạt được trong dự án.
Hoạt động của các giáo viên trong bước này cần đảm bảo:
Giáo viên cần có sự chuẩn bị về mặt nội dung, biên soạn sẵn bộ câu hỏi phù hợp với năng lực của lớp.
Thống nhất các nhiệm vụ mà học sinh cần đạt được, nêu phương hướng và cách thức hoạt động.
Trình bày ý tưởng và lý do cần thực hiện dự án.
Hoạt động của học sinh trong quá trình chuẩn bị:
Học sinh thống nhất các tiêu chí để xếp loại đánh giá cuối cùng về việc đạt được hiệu quả hay không.
Tích cực, chủ động tham gia hoạt động theo nhóm.
Có sự chuẩn bị về các vật dụng, kinh phí đi kèm (nếu có).
Bước 2: Thực hiện dự án
Học sinh chủ động trong việc thực hiện các kế hoạch đã đề ra
Hoạt đông của người dạy trong thời gian hoạt động dự án:
Luôn đồng hành cùng học sinh trong suốt quá trinh thực hiện để có những hướng dẫn và giải đáp thắc mắc.
Cung cấp cho học sinh các tài kiệu, vật dụng cần thiết.
Tạo điều kiện, liên hệ địa bàn cơ sở (nếu cần).
Định hướng cho học sinh làm theo đúng kế hoạch đã được đề ra.
Học sinh cần đảm bảo trong quá trinh thực hiện dự án:
Hình thành các nhóm và phân công công việc cụ thể, phù hợp.
Thu lập các nguồn thông tin, dữ liệu hỗ trợ hoạt động
Xử lý các thông tin phục vụ cho kết quả đạt được.
Trao đổi và xin ý kiến từ giáo viên nếu gặp khó khăn trong quá trình thực hiện.
Hoàn thiện kết quả cuối cùng và lập báo cáo cho giáo viên đánh giá.
Bước 3: Kết thúc dự án
Đây là bước cuối cùng trong dự án với mục đích để giáo viên tổng hợp kết quả và nhận xét đánh giá các thành quả đạt được từ học sinh. Thông qua đó cũng để cho học sinh rút ra được những kinh nghiệm cho các dự án dạy học tiếp theo được hoàn thiện hơn.
Học sinh trinh bày sản phẩm sau khi kết thúc dự án để nhận những đánh giá từ giáo viên
Lưu ý khi áp dụng phương pháp dạy học dự án
Phương pháp dạy học dự án mới chỉ được coi là một hình thức bổ trợ cho quá trình dạy học truyền thống, vậy nên cần gắn liền với việc học tập tại trường với các hoạt động thực hành để học sinh theo sát được quá trình rèn luyện cũng như vận dụng được các kiến thức liên môn trong giải quyết vấn đề.
Các nhiệm vụ mà dự án đề ra cần phải phù hợp với trình độ và nhận thức của trẻ mới thu được hiệu quả cao nhất.
Nội dung của các dự án thường là sự kết hợp từ nhiều môn học và nhiều lĩnh vực khác nhau vậy nên sử dụng dạy học dự án khi chuyển giáo giữa hai cấp học là một việc rất hiệu quả.
Không được bắt buộc học sinh phải tham gia vào các dự án mà không phù hợp hoặc không phải là chủ đề mà trẻ hướng tới.
Dạy các dự án một cách phù hợp để hoc sinh có thể áp dụng hoàn toàn các kiến thức mình có để giải quyết vấn đề trong thực tế.
Việc thực hành là khá đa dạng và có nhiều phương hướng khác nhau nên giáo viên cần định hướng rõ ràng và yêu cầu học sinh cần bám sát vào những kiến thức đã học.
Các kết quả thu được từ dự án dạy học của học sinh không chỉ bị bó buộc trong phạm vi áp dụng lý thuyết mà còn là các sản phẩm được sử dụng trong thực tế.
Với những chia sẻ trên của Trường học 247, hy vọng đã cung cấp được nhiều kiến thức đến các bạn hay các phụ huynh, giáo viên về phương pháp dạy học dự án vô cùng hiệu quả và mang lại nhiều lợi ích trong thực tế. Từ đó, các bạn trẻ có thể học tập và phát huy được những khả năng sáng tạo của mình, đồng thời chủ động hơn trong quá trình học tập và nghiên cứu.
